Balkan Yarımadası tarih öncesi dönemlerden itibaren dünyanın en önemli yerleşim bölgelerinden biri olmuştur. Balkanlar'da bilhassa Büyük Roma, Doğu Roma ve Osmanlı Devleti gibi imparatorluklar yükselmiştir. Bu imparatorluklar döneminde Balkan yarımadasıyla Anadolu yarımadası merkezi bir yönetim altında birleştirilerek siyasal, askeri, yönetsel, ekonomik, sosyal ve kültürel bir bütünlük ve yapı kurulmuştur.
Türklerin bölgeye ilgileri Batı Hun Türkleri döneminde başlamış ve Kuman, Kıpçak, Peçenek, Macar ve Bulgar boyları Balkanlara yerleşmişlerdir. Bu ilk dalgayı 13. yüzyılda Dobruca, Deliorman, Silistre bölgesine yerleşmiş olan İzzeddin Keykavus önderliğindeki Anadolu-Oğuz Türkmen kütleleri takip etmiştir. Nihayet 1353’te Gelibolu’ya çıktıktan sonra hızlı bir biçimde Balkanlara yayılan Osmanlılar bu coğrafyada güçlü bir imparatorluk olarak ortaya çıkmışlardır. Bu yeni Balkan imparatorluğu kısa sürede Anadolu’daki fetihleri de tamamlayarak tarihsel birlikteliği ve düzeni tesis etmiştir.
Osmanlı İmparatorluğu kuruluşu, örgütlenişi ve düzeni bakımından Balkan karakterli ve temelli bir yapıdır. Yaklaşık beş yüzyıl Osmanlı yönetiminde bulunan Balkanların Türk tarihi ve kültürü bakımından oldukça önemli bir yeri vardır. Ayrıca Anadolu ile doğal ve ayrılmaz bir bütün olarak Balkanlar hayati önem taşımaktadır. Osmanlı döneminde üretilen milyonlarca imparatorluk arşiv belgesi sayesinde Balkan coğrafyasının tarihi, kültürü, folkloru, nüfus yapısı, kentleşme süreci vs. ortaya konabilir. Nitekim bugün Balkanlarda faaliyet gösteren birçok akademik kuruluşun çalışmalarını Osmanlı asırları üzerinde yoğunlaştırmış olması bir rastlantı değildir. İmparatorluk arşivinin sunduğu sosyal, ekonomik, mâli, askeri, idari, kültürel, diplomatik, demografik milyonlarca belge sayesinde Balkanların mikro ve makro tarihi, kültürün evrimi, nüfusun ve kentlerin/köylerin yapısı, iktisadi kaynakları vs. ortaya konarak bir gelecek projeksiyonu ve hedefleri ortaya konabilir. Bu noktada Türkiye’nin gelecek vizyonunda ve planlamalarında Balkanların önemli bir yer tutması hususu Türkiye için yaşamsal bir önem taşımaktadır.